W przypadku kiedy spadkodawca, czyli osoba zmarła, nie pozostawia po sobie testamentu, zastosowanie znajdują przepisy o dziedziczeniu ustawowym. Kto w takiej sytuacji może liczyć na spadek w pierwszej kolejności i komu należy się jaka jego część? O tym piszemy w niniejszym artykule.
Jak wygląda dziedziczenie ustawowe?
W dziedziczeniu ustawowym określonych jest pięć grup, którym przysługuje prawo do wejścia w posiadanie majątku zmarłego. Prawo to przysługuje po kolei każdej kolejnej grupie i dopiero, kiedy w nadrzędnej grupie nie znajdzie się żaden prawny spadkobierca, prawo do dziedziczenia przypada spadkobiercom z kolejnej grupy. W niniejszym artykule zajmujemy się wyłącznie prawem do dziedziczenia przez krewnych, dlatego omówimy trzy pierwsze grupy spadkobierców ustawowych, które obejmują członków rodziny.
Pierwsza grupa spadkobierców ustawowych – małżonek i dzieci
W pierwszej grupie znajdują się najbliżsi zmarłego, czyli jego małżonek oraz dzieci. Mowa tu zarówno o dzieciach biologicznych, jaki przysposobionych, czyli np. adoptowanych. Jak dzieli się majątek zmarłego? Prawo spadkowe mówi, że każdy powinien otrzymać równą część. Istnieje jednak pewien wyjątek – małżonek musi otrzymać co najmniej ¼ wartości całego spadku. Oznacza to zatem, że:
- jeśli zmarły zostawił małżonka i co najwyżej troje dzieci, wówczas każdy otrzymuje jednakową część spadku;
- jeśli zmarłym zostawił małżonka i co najmniej czworo dzieci, wówczas małżonek otrzymuje ¼ jego majątku, a dzieci dzielą pomiędzy siebie pozostałe ¾ na równe części.
W przypadku wcześniejszej śmierci któregoś ze spadkobierców, do przysługującej mu część majątku prawo otrzymują jego dzieci w równych częściach.
Druga grupa spadkobierców ustawowych – małżonek i rodzice
Jeśli spadkodawca nie miał dzieci, wówczas jego majątek dziedziczy druga grupa spadkobierców ustawowych, czyli małżonek i rodzice zmarłego. W tej sytuacji wdowie lub wdowcowi przysługuje połowa majątku zmarłego małżonka, a rodzice otrzymują po ¼. Jeżeli spadkodawca nie wchodził w związek małżeński, wówczas rodzice otrzymują po połowie spadku.
W tej grupie przewidziani są też zstępni rodziców zmarłego, czyli jego rodzeństwo. W przypadku wcześniejszej śmierci rodziców lub jednego z nich, rodzeństwo spadkodawcy otrzymuje do równego podziału odpowiednio połowę lub ¼ jego majątku.
Trzecia grupa spadkobierców ustawowych – dziadkowie
Jeśli zmarły nie miał dzieci i małżonka lub też żaden ze spadkobierców z pierwszej i drugiej grupy nie dożył otwarcia spadku, wtedy spadkobierców szuka się wśród dziadków zmarłego. Wszyscy dziadkowie otrzymują równą część spadku, a w przypadku, kiedy nie dożywają oni jego otwarcia, do przysługującej im części majątku zmarłego prawo zyskują ich zstępni. Tym samym spadek może trafić do wujostwa zmarłego lub jego kuzynostwa.
Na tym etapie często dochodzi do nieporozumień pomiędzy członkami rodziny, dlatego często potrzeba jest pomoc prawna, którą mogą świadczyć m.in. adwokaci z Wrocławia – Dolnośląski Holding Prawny współpracuje z wieloma specjalistami z zakresu prawa spadkowego, którzy pomagali swoim klientom pomyślnie przechodzić przez sprawy o podział majątku.
Pozostałe dwie grupy nie obejmują już krewnych, ale pasierbów (czwarta grupa) i gminę lub Skarb Państwa (piąta grupa).
