Spalanie paliw wykorzystywanych w jednostkach napędowych zasilanych benzyną lub olejem napędowym wiąże się z powstawaniem znacznej liczby związków chemicznych przyczyniających się do zanieczyszczenia powietrza. Wiele z nich ma działanie toksyczne, więc dla poprawy jakości powietrza w samochodach stosowane są urządzenia nazywane katalizatorami, których funkcjonowanie ma na celu wyeliminowanie najniebezpieczniejszych substancji.
Jak jest zbudowany katalizator?
Katalizator z zewnątrz przypomina sporą spłaszczoną puszkę, która jest montowana w układzie wydechowym pojazdu. Jego struktura wewnętrzna to elementy wykonane z metalu lub ceramiki, które składają się z sieci niewielkich kanalików. Ich powierzchnia jest pokryta specjalnie dobranymi metalami szlachetnymi, takimi jak pallad, platyna oraz rod. Ich cechą charakterystyczną jest fakt, że są one aktywne chemicznie, mogą więc łatwo inicjować reakcje rozkładu poszczególnych składników gazów spalinowych. Są one niezwykle cenne, więc powszechny jest skup katalizatorów, który pozwala na efektywny recykling i odzyskiwanie poszczególnych metali. Pallad jest poszukiwany ze względu na swoje ograniczone występowanie oraz fakt, że ma postać rudy, która musi być poddawana specjalnej obróbce, co ma wpływ na koszty jego pozyskania. Rod jest z kolei bardzo rzadki, co odbija się na cenach jego zakupu. Platyna, choć łatwiej dostępna, jest pożądana również w przemyśle chemicznym i elektronicznym, bardzo często używa się jej w jubilerstwie oraz medycynie. Trzeba pamiętać, że choć metale te znajdują się w katalizatorach w niewielkich ilościach, to z uwagi na ich ceny za każdy z nich można otrzymać pokaźne sumy.
Na czym polega działanie katalizatorów?
Mechanizm działania katalizatora jest stosunkowo prosty – przez jego wewnętrzną strukturę przypominającą plaster miodu przepływają gazy spalinowe. Gdy są rozgrzane do temperatury od 400°C do 800°C na powierzchniach pokrytych rodem, palladem i platyną dochodzi do reakcji chemicznych, w wyniku których część związków chemicznych rozpada się na prostsze substancje, które nie stanowią już takiego zagrożenia. Wśród eliminowanych składników spalin znajdują się związki azotu, tlenki węgla, a także różne rodzaje węglowodorów.
Firmy zajmujące się skupem katalizatorów przyczyniają się w dużym stopniu do zwiększenia efektywności recyklingu, a przy tym do lepszej ochrony środowiska i zasobów naturalnych. Dobrym przykładem jest tu Schredder z Dąbrowy Górniczej, która zajmuje się odbieraniem katalizatorów metalowych i ceramicznych, a także wkładów i monolitów ceramicznych.
