Rynek kakao przeszedł gwałtowne zawirowania: od rekordów powyżej 12 000 USD/t w grudniu 2024 do około 5 836 USD/t w październiku 2025, przy czym ceny wciąż pozostają istotnie wyższe niż przed 2023 rokiem. W tekście wyjaśniamy przyczyny tych zmian, efekty dla cen czekolady, zachowania producentów i konsumentów oraz odpowiadamy na pytanie, jakie produkty będą dominować w sklepach tej jesieni.
Jaki jest stan rynku kakao teraz?
Cena kakao spadła z rekordowych poziomów, lecz nadal jest wyższa niż przed kryzysem z 2023 roku. W grudniu 2024 tona kakao przekroczyła 12 000 USD. W październiku 2025 tona kosztuje około 5 836 USD, co oznacza spadek o około 24,75% rok do roku, ale nadal znaczący dystans do poziomów sprzed 2023 roku.
Skala wzrostu cen w przeszłości i główne przyczyny
Między 2023 a 2024 rokiem ceny kakao wzrosły o około 230%. Ten dramatyczny wzrost był rezultatem skumulowanych problemów produkcyjnych, z których kluczowe to:
Ekstremalne zjawiska pogodowe, w tym fale suszy i anomalie związane z La Niña i El Niño, które obniżają plony i pogarszają regenerację drzew kakaowych.
Szeroko rozpowszechnione choroby roślin i epidemie wirusowe zmniejszające jakość i ilość ziarna.
Koncentracja produkcji: Afryka Zachodnia dostarcza około 66% światowego kakao, co sprawia, że zaburzenia w tym regionie mają globalny efekt; Na Wybrzeżu Kości Słoniowej produkcja w sezonie 2022/23 spadła do 2,14 mln ton (-2,7% r/r).
Wpływ na ceny detaliczne czekolady
Wzrost kosztu surowca przełożył się na znaczące podwyżki cen w sklepach, ale efekt ten jest rozłożony w czasie. Producenci przez pewien okres korzystali z wcześniejszych, tańszych zapasów kakao, co opóźniło pełne przeniesienie kosztów na konsumentów. Mimo to, w wielu kategoriach detaliczne ceny już wzrosły — tabliczka, która kosztowała około 4 PLN przed kryzysem, w niektórych segmentach dziś osiąga ceny dwukrotnie wyższe.
Spadki notowań surowca o jedną trzecią od szczytu nie oznaczają natychmiastowego spadku cen w sklepach. Główne przyczyny opóźnienia to rotacja zapasów zakupionych po wyższych cenach oraz dodatkowe koszty produkcyjne narosłe w 2024–2025 roku.
Destrukcja popytu i zmiany w konsumpcji
Wysokie ceny wywołały destrukcję popytu na niektórych rynkach, co skutkuje spadkiem przetworzenia kakao i zmianami w zachowaniach zakupowych. W trzecim kwartale w Europie przetworzono jedynie 337 tys. ton kakao (-około 5% r/r), a w niektórych krajach spadki popytu osiągały dwucyfrowe wartości. Konsumenci uciekają ku produktom tańszym i wygodnym, takim jak batony i wafle, a segment premium przeżywa mniejszy, lecz bardziej odporny popyt.
Jak producenci reagują: receptury, etykiety i regulacje
W odpowiedzi na presję kosztową firmy podejmują kilka działań równoległych. Najważniejsze z nich to:
Zastępowanie części masy kakaowej tańszymi tłuszczami roślinnymi tam, gdzie dają na to pozwolenie przepisy i gdzie rynek zaakceptuje zmianę smaku i jakości.
Dostosowanie portfolio: większy nacisk na produkty masowe o niższej cenie jednostkowej oraz ograniczone promocje w segmencie premium.
Dyrektywa UE 2000/36/WE wymaga, by czekolada zawierała minimum 35% suchej masy kakaowej, w tym co najmniej 14% suchej odtłuszczonej masy kakaowej. Produkty niespełniające tych wymogów muszą być oznaczone jako „wyroby o smaku czekoladowym”.
Dodatkowe koszty obciążające producentów
Na koszty produkcji wpływają nie tylko ceny kakao. W 2025 roku ceny surowców jajecznych wzrosły o niemal 30% r/r, a rosnące koszty energii i pszenicy podnoszą koszty wyrobów czekoladowych zawierających nadzienia i wypieki. Geopolityka, presja na łańcuchy dostaw i zmienność kursów walut dodatkowo zwiększają ryzyko kosztowe dla firm importujących surowce.
Polski rynek słodyczy czekoladowych
Polski rynek słodyczy czekoladowych wykazał odporność: w 2023 roku osiągnął wartość 12,88 mld PLN, co oznacza wzrost o 10% r/r. Kategoria czekoladowa stanowi około 60% całego rynku słodyczy w Polsce. Tak silna pozycja sprawia, że producenci i detaliści starają się zabezpieczyć sprzedaż masową promocjami i pakietami, jednocześnie chroniąc segment premium.
Co kupimy tej jesieni — kategorie produktów i preferencje
Na podstawie danych sprzedażowych i obserwacji rynkowych prognozy na sezon jesienny wskazują jasno, jakie kategorie będą dominować:
Tabliczki czekoladowe pozostają najważniejszą kategorią w ujęciu wartościowym; globalna sprzedaż tabliczek w analizowanych danych osiągała około 34,6 mln EUR.
Batony i wafle zyskują na popularności dzięki niższej cenie jednostkowej i wygodzie konsumpcji; detaliści promują je w pakietach i ofertach typu „value”.
Praliny i czekolada premium utrzymują pozycję w segmencie luksusowym, ale występują w ograniczonych promocjach i mniejszej skali sprzedaży niż kategorie masowe.
Czy ceny w sklepach spadną wraz z obniżką cen kakao?
Choć notowania kakao spadły o około jedną trzecią od najwyższych poziomów, ceny detaliczne nie wrócą szybko do poziomu sprzed kryzysu. Główne powody to:
rotacja zapasów kupionych po wyższych cenach, która opóźnia efekt spadku surowca w cenach sprzedaży,
dodatkowe i utrzymujące się koszty innych surowców (np. jajka, pszenica) oraz energii,
strategie cenowe producentów i detalistów, którzy stopniowo wprowadzają obniżki, aby uniknąć gwałtownych ruchów marżowych.
Promocje i strategie sprzedażowe w sklepach
Detaliści i producenci będą stosować mieszankę taktyk, by utrzymać sprzedaż i zarządzać marżami. Możemy spodziewać się:
intensyfikacji ofert typu „2 za” i pakietów wielopakowych w segmencie masowym, które obniżają cenę jednostkową i przyciągają klientów poszukujących oszczędności,
ograniczonej liczby promocji w segmencie premium; tutaj producenci będą chronić marże i wizerunek marki,
szybszego rotowania produktów o niższym koszcie produkcji (batony, wafle) na promocjach, by zwiększyć sprzedaż wolumenową.
Kto zyskuje, kto traci — zwycięzcy i przegrani
W warunkach podwyższonej ceny surowca i późniejszego spadku notowań obserwujemy konkretne ruchy rynkowe. Zyskują marki masowe oferujące niską cenę jednostkową i produkty o prostszej recepturze. Przegranymi są producenci twardo trzymający się wyższych udziałów masy kakaowej bez możliwości przerzucenia kosztów na klientów, choć jednocześnie segment premium utrzymuje lojalnych nabywców.
Porady dla konsumenta tej jesieni
- porównuj cenę za 100 g zamiast ceny jednostkowej,
- wybieraj promocje wielopakowe; oszczędność rośnie przy zakupie 2–3 sztuk,
- wybieraj produkty o deklarowanej zawartości kakao, kiedy chcesz autentycznej czekolady,
- sprawdź etykiety: produkty bez minimalnej masy kakaowej oznaczone są jako „o smaku czekoladowym”.
Ryzyka rynkowe, które warto obserwować
Kluczowe czynniki, które mogą znowu wpłynąć na ceny i dostępność kakao, to:
nowe fale suszy i nasilenie chorób roślin w Afryce Zachodniej,
niestabilność cen energii i surowców dodatkowych, które podnoszą koszty przetwórstwa,
wahania kursów walut i napięcia geopolityczne wpływające na koszty importu i logistykę.
Jakie liczby obrazują skalę zjawiska?
Najważniejsze dane na szybko: cena kakao w grudniu 2024 > 12 000 USD/t; cena w październiku 2025 ≈ 5 836 USD/t; wzrost cen 2023–2024 ≈ 230%; produkcja Wybrzeża Kości Słoniowej w sezonie 2022/23 = 2,14 mln t (-2,7% r/r); przetworzone kakao w Europie w III kw. = 337 tys. t (-~5% r/r); wartość rynku słodyczy czekoladowych w Polsce w 2023 = 12,88 mld PLN (+10% r/r); prognoza wartości rynku światowego ≈ 124 mld EUR w 2025.
Skąd pochodzą dane i jak je interpretować?
Dane pochodzą z raportów branżowych i statystyk agencji oraz organizacji międzynarodowych (m.in. raporty FAO i ICO oraz analizy firm badawczych). Analizy te pokazują silną korelację między warunkami pogodowymi w krajach produkujących kakao a cenami surowca. Przy interpretacji wyników warto zwracać uwagę na czynniki sezonowe, rotację zapasów i polityki handlowe, które wpływają na przenoszenie kosztów z rynku surowcowego do półek sklepowych.
Proszę o podanie, ile linków (#liczba_linków) mam wylosować z dostarczonej listy.
Wygląda na to, że nie została podana liczba linków do wylosowania. Proszę określić wartość „#liczba_linków”, a wtedy zwrócę wskazaną liczbę losowych odnośników w formacie HTML.
